Batavia wordt 30 jaar

LELYSTAD • Ma 28 september 2015 | 19:03 • Maandag 28 september 2015 | 19:03

Op 4 oktober is het precies 30 jaar geleden sinds in Lelystad werd begonnen met de bouw van de replica van het VOC-retourschip Batavia.

Het idee kwam van Willem Vos, die al sinds 1975 een VOC-schip wilde reconstrueren. Hij koos voor de Batavia, waarvan het origineel in 1628 werd gebouwd en dat in 1629 verging voor de Australische westkust bij het huidige Fremantle. De komende dagen besteedt Omroep Flevoland aandacht aan 30 jaar Batavia.

Bouwtekeningen

Aan de hand van de originele maten uit de scheepsarchieven maakte Vos de bouwtekeningen voor de replica. De Lelystadse burgemeester Hans Gruijters was enthousiast over het project en stelde aan de kust bij het Markermeer een stuk grond voor de bouw beschikbaar.
Na de kiellegging op 30 oktober 1985 duurde de bouw tot het voorjaar van 1995. Op 7 april 1995 doopte koningin Beatrix het schip. In deze tien jaar hebben ruim 600 vaak werkloze jongeren via een leerwerkproject aan de Batavia gebouwd.

10 miljoen

De bouw heeft een kleine 10 miljoen gulden (4,3 miljoen euro) gekost. Een deel van het geld kwam binnen via donaties aan de stichting 'Nederland bouwt VOC-retourschip'. Een lening van 8,5 miljoen gulden van transportonderneming Nedlloyd in 1987 maakte het mogelijk de bouw verder te bekostigen en het benodigde hout uit Denemarken te halen. Later brachten betalende bezoekers geld in kas.

Sydney

Een hoogtepunt in de geschiedenis van de Batavia is de Australië-reis naar Sydney ter gelegenheid van de Olympische Spelen van 2000. Op 4 oktober 2000, precies vijftien jaar na de kiellegging, zeilde de Batavia voor het eerst met volle zeilen op volle zee.

Tegelijk werd de reis bijna de ondergang van de Bataviawerf. Doordat in Sydney minder bezoekers het schip bezochten dan verwacht en de Australisch-Nederlandse Kamer van Koophandel achterbleef met betalingen, dreigde de werf failliet te gaan. Er waren zelfs plannen om de Batavia te verkopen en in Australië te laten.

Kredieten

Dankzij kredieten van de gemeente Lelystad en de provincie Flevoland keerde de Batavia in juni 2001 in Lelystad terug. Om de werf te redden hebben de gemeente en provincie tussen 2000 en 2007 bijna 5 miljoen euro aan kredieten en leningen aan de werf verstrekt, die deels zijn kwijtgescholden.

Brand

Een dieptepunt in de historie is de brand op 14 oktober 2008, waarbij alle zeilen van de Batavia verloren gingen. In januari 2012 knakte na een zware storm de grote mast, die in oktober 2013 werd vervangen.
Het publiek maakte in 2014 opnieuw kennis met de Batavia dankzij de speelfilm 'Michiel de Ruyter'. In 2007 had het schip al een rol gespeeld in 'De Scheepsjongens van Bontekoe'

Op het land

De Batavia wordt eind 2016 uit het water gehaald om op een nog nader te bepalen plek aan de Lelystadse kust op het land te worden gezet. Dit is nodig om te voorkomen dat het schip wegrot. Daarbij is vooral binnensijpelend regenwater de grote boosdoener.
De Batavia op het land is onderdeel van Batavialand, de nieuwe organisatie waarin de Bataviawerf, het Nieuw Land Erfgoedcentrum en de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed vanaf januari 2016 samengaan. Met nieuwe projecten wil Batavialand het aantal bezoekers de komende jaren weer laten stijgen tot aanvankelijk 150.000 en later zelfs 350.000 per jaar. Daarmee zou Batavialand net zo populair worden als de Batavia was in haar gloriejaren.

Bekijk in Google Maps

WhatsApp ons!
Heb jij een tip of verbetering? Stuur de redactie van Omroep Flevoland een bericht op 0320 28 5050 of stuur een mail: rtv@omroepflevoland.nl!