omroep flevoland

De uitstoot van stikstof is één van de redenen waarom de opening van Lelystad Airport is uitgesteld. Omdat de Raad van State de kabinetsplannen voor compensatie van de uitstoot in mei heeft afgekeurd, moet het kabinet hiervoor een oplossing zoeken. Maar wat is het probleem?

De komst van grotere vliegtuigen naar Lelystad Airport met tot op termijn 45.000 vliegbewegingen leidt tot extra uitstoot van stikstofoxide en stikstofdioxide. Die is afkomstig uit de motoren, hoewel de nieuwste generatie vliegtuigmotoren de helft minder uitstoot.

Uit de milieu effectrapportage (mer) van 2014 blijkt dat de uitstoot door het vliegverkeer in de directe omgeving van het vliegveld toeneemt met 0,7 mol/ha/jaar. Dat is de eenheid waarin de uitstoot van vliegtuigen wordt uitgedrukt. De grootste toename is direct ten noordoosten van de luchthaven, doordat de zuidwestenwind de stikstof die kant op blaast. Hoe verder van het vliegveld, hoe lager de concentraties. De Oostvaardersplassen krijgen wel te maken met meer stikstof, maar in de laagste concentraties.

Uitstoot nadelig voor sommige soorten
Meer uitstoot van stikstof is vooral nadelig voor bepaalde planten- en dierensoorten. Waar de ene soort baat heeft bij meer stikstof en sneller groeit, lijden andere soorten er onder en verdwijnen. Volgens de mer zijn de Oostvaardersplassen, Lepelaarplassen, Eem- en Gooimeer en Vossemeer en Ketelmeer niet aangewezen als Natura-2000-gebieden waar beperkingen gelden voor bepaalde soorten planten (habitattypen). Het stikstofprobleem speelt hier niet of er worden geen kritische grenzen overschreden. Bij het Marker- en IJsselmeer en de Veluwerandmeren heeft extra stikstof geen nadelige gevolgen voor de soorten.

Kwetsbare soorten op de Veluwe
Op de Veluwe komen wel soorten op zandgronden voor die kwetsbaar zijn, maar de uitstoot van extra stikstof brengt het voortbestaan van deze soorten niet in gevaar. Op de noordelijke Veluwe kan de uitstoot van 0,4 mol wel nadelige effecten hebben. Dezelfde situatie kan zich in een iets lagere concentratie voordoen in de Weerribben in Overijssel.
De mer ging er vanuit dat maatregelen uit het Programma Aanpak Stikstof (PAS) de negatieve effecten zouden compenseren, al was ook een scenario opgenomen zonder deze maatregelen.

Het Rijk gaat nu in overleg met alle provincies om de gevolgen van de uitspraak van de Raad van State te onderzoeken. Daarbij wordt gekeken hoe de uitstoot van projecten kan worden aangepakt of gecompenseerd.

ADC-toets kan oplossing op papier zijn
Eén van de mogelijkheden waar het kabinet voor kan kiezen is om voor een project een zogeheten ADC-toets te laten doen. Dan wordt bekeken of er voor een activiteit geen alternatief bestaat, er dwingende redenen van groot openbaar belang zijn en compenserende maatregelen mogelijk zijn.

VVD-Gedeputeerde Jan de Reus verwacht dat het Rijk voor Lelystad Airport zo'n ADC-toets zal laten uitvoeren en zal concluderen dat er voor de luchthaven geen alternatief bestaat. Lelystad moet immers helpen om Schiphol te ontlasten, zo is in 2008 afgesproken. In dat geval zou compensatie voor de extra stikstofuitstoot kunnen volstaan om Lelystad Airport toch geopend te krijgen. De Reus denkt voor de Veluwe bijvoorbeeld aan compensatie door het opkopen van een veeteeltbedrijf, dat ook stikstof uitstoot. Als dit bedrijf zou worden omgezet in natuur, wordt daarmee de uitstoot die de Veluwe van het vliegveld ondervindt gecompenseerd.