Provincies vellen oordeel over busvervoer Keolis

FLEVOLAND • Ma 6 juli 2020 | 21:19 • Maandag 6 juli 2020 | 21:19

Mag ov-bedrijf Keolis naast de stadsdienst in Almere ook in Lelystad en de rest van Flevoland het busvervoer gaan uitvoeren? Op die vraag komt dinsdag een antwoord. De provincies Overijssel, Gelderland en Flevoland hakken dan namelijk een knoop door.

Keolis won in september vorig jaar de aanbesteding voor het busvervoer in de drie provincies, maar kwam vervolgens in opspraak. Mogelijk zijn er verboden afspraken gemaakt met Chinese leveranciers van bussen. Dat kan er voor zorgen dat Keolis de opdracht ter waarde van 900 miljoen kwijtraakt. De aanbesteding van het busvervoer moet dan opnieuw gedaan worden.

Wat staat er op het spel?
Het busvervoer in Nederland is opgedeeld in verschillende regio's. Per gebied bepaalt het gemeente- of provinciebestuur welk bedrijf dit mag doen. Zo verzorgt Keolis op dit moment het busvervoer in Almere, doet Arriva dat in Lelystad en is Connexxion verantwoordelijk voor de rest van Flevoland.

Eens in de ongeveer tien jaar wordt het vervoer opnieuw aanbesteed. Verschillende bedrijven kunnen dan een plan indienen en uiteindelijk wordt een keuze gemaakt. Zo'n aanbesteding kan tot gevolg hebben dat het busbedrijf dat in een gebied rijdt wisselt. Zo reden er in Almere tot eind 2017 bussen van Connexxion, daarna werden dat die van Keolis.

Mega-aanbesteding
De provincies Overijssel, Gelderland en Flevoland besloten in 2017 een aantal gebieden die voorheen los werden aanbesteed samen te voegen. Zeven kleine concessies zijn daardoor opgegaan in drie grotere. Het gebied IJssel-Vecht is waar het nu om draait.

Het samenvoegen van de regio's stuitte overigens op weerstand van de gemeente Lelystad. Tot nu toe kon de provinciehoofdstad zelf beslissen over het stadsvervoer, aangezien de provincie die bevoegdheid had gedelegeerd. Inmiddels is dit niet meer mogelijk. Het college van B en W zegt dat de wijziging een verslechtering van de dienstregeling tot gevolg heeft. Zo biedt Keolis in Lelystad veertien procent minder vervoer aan dan op dit moment door Arriva wordt verzorgd.

Keolis komt als winnaar uit de bus
In september 2019 werd bekend dat Keolis de aanbesteding voor het hele gebied heeft gewonnen. Dit ten koste van Arriva, Connexxion en EBS. Keolis kondigde aan de merknaam RRReis te gaan voeren.

Aangezien de huidige concessies op wisselende data aflopen verschilt het moment waarop Keolis het vervoer overneemt van gebied tot gebied. In Lelystad zal dit in september 2021 zijn, de rest van de provincie volgt pas in september 2023. Op de Veluwe en in delen van Overijssel ligt de introductiedatum op 13 december van dit jaar.

Chinese bussen
Keolis gaat in het gebied rijden met elektrische bussen. Er zijn 259 stuks besteld bij de Chinese fabrikant BYD. Daarnaast levert Ginaf Trucks enkele tientallen buurtbussen. Dit Veenendaalse bedrijf kwam in 2011 in Chinese handen.

De keuze voor bussen uit China is Keolis op kritiek komen te staan, omdat de Nederlandse fabrikant VDL hierdoor een grote order misloopt. VDL-topman Wim van der Leegte gaf aan dat er in zijn ogen sprake is van oneerlijke concurrentie, omdat BYD staatssteun zou krijgen. Volgens staatssecretaris Mona Keijzer is daar geen bewijs voor. De keuze voor Chinese bussen omschrijft ze in de beantwoording van Kamervragen als "een private transactie" tussen Keolis en BYD.

Frauduleuze afspraken
Eind mei meldde onderzoeksplatform Follow the Money dat er door Keolis geheime en verboden afspraken zijn gemaakt met de busfabrikanten om de aanbesteding te winnen. In zogeheten side-letters zou zijn vastgelegd dat de leveranciers niet met boetes of rechtszaken worden geconfronteerd als ze hun leveringsgaranties voor de bussen niet nakomen. Deze afspraken zouden Keolis een oneerlijk voordeel hebben gegeven ten opzichte van concurrerende ov-bedrijven.

Keolis kwam op dezelfde dag met een statement waarin het aangaf te vermoeden dat er onregelmatigheden zijn ontdekt. "Keolis heeft dit zelf geconstateerd, is zelf een onderzoek gestart en heeft de opdrachtgever hierover geïnformeerd. Keolis neemt afstand van ieder niet integer gedrag en zal passende maatregelen nemen."

In de periode die volgde werden bij de aanbesteding betrokken managers ontslagen en is bij het Openbaar Ministerie melding gemaakt van de bevindingen.

Volgens Keolis zijn de fouten die zijn gemaakt niet zo erg als door Follow the Money geschetst. Het bedrijf zegt er nog steeds vanuit te gaan op 13 december te gaan rijden in de eerste gebieden die onder de aanbesteding vallen.

Wat zijn de gevolgen?
Het is nu aan de provinciebesturen van Overijssel, Gelderland en Flevoland om te bepalen of de aanbesteding van het busvervoer overeind blijft. De vraag die op tafel ligt kan worden samengevat als: zijn de misstappen erg genoeg om de aanbesteding af te pakken? Dat zou vooral problematisch zijn voor Overijssel en Gelderland, omdat de concessie daar al in december ingaat.

Ook als de provinciebesturen besluiten de deal met Keolis overeind te houden, betekent dat nog niet dat de controverse voorbij is. Er dreigen dan schadeclaims van bedrijven die het busvervoer óók wilden gaan doen, maar die Keolis er met de buit vandoor zagen gaan.

WhatsApp ons!
Heb jij een tip of verbetering? Stuur de redactie van Omroep Flevoland een bericht op 0320 28 5050 of stuur een mail: rtv@omroepflevoland.nl!

Deel artikel