omroep flevoland

Het bekende scheepswrak dat naast Batavia Stad wordt tentoongesteld, blijkt al 50 jaar de verkeerde naam te dragen. 'De Zeehond' was het eerste wrak in Flevoland dat na de berging is geïdentificeerd. Foutief blijkt nu. Maritiem archeoloog Yftinus van Popta van de Rijksuniversiteit Groningen deed onderzoek naar deze tjalk en is erachter gekomen dat het schip niet 'De Zeehond' heet, maar 'Fedusie'.

Lange tijd werd gedacht dat het schip van Willem Venema en Annegien Koerts uit Hoogezand was en dat het schip in 1886 verging. Men gaf de naam 'De Zeehond' aan het scheepswrak, omdat er een bordje werd gevonden waar dit op stond. Uit onderzoek van maritiem archeoloog Van Popta blijkt dat er geen schip genaamd 'De Zeehond' is vergaan in dat jaar. Eind jaren '70 werd een familiedag gehouden voor nazaten van het schippersechtpaar. Men begon daar te praten over de familiegeschiedenis en ook over de naam Zeehond. Dat zou verwijzen naar de manier waarop het schip te water is gelaten. "Het leek wel een zeehond." Meer onderzoek werd niet gedaan en het wrak ging de boeken in als 'De Zeehond'.

Van Popta ging verder met het onderzoek waar de deskundigen vijftig jaar geleden waren gestopt. "Ik heb afgelopen maanden na veel zoekwerk, gepuzzel en onderzoek voldoende bewijs kunnen vinden om vast te stellen dat 'De Zeehond' niet de werkelijke naam van het schip was, en dat dit schip ook niet in 1886 is vergaan. Met andere woorden, en dat klinkt misschien wat hard, maar de nazaten hadden het niet bij het juiste eind. Mondelinge overlevering is dus ook niet alles."

Tjalk verging in 1882
Uit bronnenonderzoek komt de naam 'Fedusie' naar boven. Deze tjalk was van de familie Venema. Echter verging het schip vier jaar eerder dan voorheen werd gedacht, in 1882. Verschillende kranten uit die tijd schrijven over deze scheepsramp op de Zuiderzee. Dat moment woedde er een grote storm waarbij tientallen schepen vergingen. De familie Venema overleefde de ramp. De gevonden gegevens over de scheepsramp sluiten volgens Van Popta naadloos aan op de archeologische vondsten en de ruimtelijke data.

De maritiem archeoloog is erg blij met deze ontdekking. "Dit is een prachtig resultaat op basis van het combineren van de mondelinge overlevering met archeologische en historische gegevens. Dit onderzoek vormt het voorstadium van een groter onderzoek naar de koppeling tussen scheepswrakken uit en scheepsrampen op de Zuiderzee."

Waar komt 'De Zeehond' vandaan?
Bij het scheepswrak is dus wel het bordje met de naam 'De Zeehond' gevonden. Volgens Van Popta kan dit prima op de tjalk hebben gehangen. "Misschien was het een ludiek huwelijkscadeau?" oppert de archeoloog. De tjalk zou er immers uit hebben gezien als een zeehond. Mogelijk hing dit bordje in de kajuit van de tjalk, maar was het dus niet de officiële naam van het schip.

Vondst in wrak
Voor conservator Joran Smale van Batavialand kwam de ontdekking als een verrassing. Volgens hem is fedusie wel een passende naam voor de tjalk. In het wrak is ook een pijpenkop gevonden met daarop de tekst: "Varen is mijn ambt. Op het water moet in bouwen. Ik zal mijn schip en goed aan God de Heer vertrouwen." De conservator vermoedt dat deze pijp van de schipper is. "Fedusie betekent ook wel vertrouwen in het Latijn, dus daar zit een mooie connectie."