omroep flevoland

Het is een slechte zaak voor de democratie dat mensen die met voorkeurstemmen een zetel krijgen in de gemeenteraad, daarvan afzien. Dat zegt bestuursdeskundige John Bijl van het Periklesinstituut, dat gemeenteraden begeleidt en politici, fracties en wethouders coacht. "Als mensen een voorkeurstem op je uitbrengen is dat niet niks, dat betekent dat ze je vertrouwen, en graag zien dat je namens hen opereert. En dan zeg je 'Laat maar zitten'". 

In Flevoland kregen bij de verkiezingen in totaal veertien kandidaten genoeg voorkeurstemmen voor een raadszetel. Vier daarvan besloten hun zetel terug te geven aan de partij. Ze hadden daar uiteenlopende verklaringen voor, onder meer dat ze van tevoren al hadden gezegd dat ze niet in de gemeenteraad wilden.

Een afstandsverklaring is juridisch volstrekt waardeloos

"Volstrekt waardeloos"
De bestuurskundige vindt dat flauw. "Waarom ga je op de kieslijst staan als je van tevoren al zegt dat je het niet gaat doen? En wist iedereen die in het stemhokje stond dat ook?" Een andere reden is dat partijen de kandidaten een zogenoemde afstandsverklaring hebben laten tekenen. Dat houdt in dat de partij de volgorde op de kieslijst kan blijven hanteren. "Dat is juridisch volstrekt waardeloos", zegt Bijl. "Een interne verklaring gaat niet boven de Kieswet, de Gemeentewet en de Grondwet. En daar zweer je trouw aan, niet aan de reglementen van je politieke vereniging." 

Schandelijk
Volgens Bijl is het niet nodig om de wet te veranderen om het gerommel met voorkeurstemmen aan te pakken. "Het is belangrijker dat mensen de kieslijst serieus gaan nemen. Je staat daar op om in de gemeenteraad te gaan, niet voor iets anders", zegt Bijl. "Het is ook zo dat kieslijsten bovenaan bevolkt worden door mensen die eigenlijk wethouder willen worden, en die nooit het plan hadden om in de gemeenteraad te komen. Dat is schandelijk".