omroep flevoland

De gemeente Almere wil dat ambtenaren aan de bel trekken als ze merken dat ze slachtoffers van de toeslagenaffaire niet goed kunnen helpen door alle regels die er zijn. Volgens wethouder Froukje de Jonge moet er per gedupeerde gekeken worden hoe ze het beste geholpen kunnen worden. In totaal zijn er in Almere zo'n 2400 inwoners slachtoffer van de toeslagenaffaire.

De wethouder reageert met deze uitspraak op een onderzoek dat Almere heeft laten uitvoeren, samen met Amsterdam en Utrecht. Het doel van het onderzoek was om in kaart te brengen hoe de gemeenten slachtoffers van bijvoorbeeld de toeslagenaffaire beter kunnen helpen.

Bij die affaire heeft de Belastingdienst tussen 2005 en 2019 duizenden ontvangers van kinderopvangtoeslag onterecht op een lijst van fraudeurs gezet. Veel gezinnen kwamen in grote financiële problemen. Zij worden nu geholpen, maar volgens De Jonge moet het anders: "Het systeem en onze regels zijn een wapen tegen onze inwoners geworden. Dit rapport sterkt mij weer in de overtuiging dat de overheid iemand is geworden die je als gedupeerde buiten de deur moet houden."

Aanbevelingen
Almere, Amsterdam en Utrecht hebben het onderzoek laten uitvoeren, hoewel ze feitelijk geen verantwoordelijkheid hebben. Die ligt bij de Rijksoverheid. Maar gedupeerde ouders vroegen hun gemeente wel om hulp in deze periode.

Volgens de onderzoekers is de rol van de ambtenaren bij het tegengaan van de misstanden groot. Die zien vaak als eerste dat het misgaat bij de strikte uitvoering van de wet- en regelgeving, waardoor mensen in financiële en mentale problemen kunnen komen. Ze moeten die praktijkvoorbeelden ook beter met elkaar bespreken, zodat de gemeente kan bijsturen.

Het is daarbij belangrijk dat ambtenaren zich veiliger voelen om op hun werk een tegengeluid te kunnen laten horen. "Een kritische luis in de pels is van groot belang als het gaat om het signaleren en agenderen van (structurele) knelpunten", luidt een aanbeveling in het onderzoek.

Wethouder De Jonge ziet daarbij ook verbeterpunten voor zichzelf. Ze moet de ambtenaren duidelijk laten weten het op prijs te stellen als die aan de bel trekken. "Dat ik iets doe met wat ik daar zie en hoor van mensen. Dat we zichtbaar maken: jouw signaal leidt tot een aanpassing van het beleid. Dank je wel daarvoor."

Toeslagenaffaire
Het is de eerste keer dat gemeenten samen een extern onderzoek hebben laten doen naar aanleiding van het toeslagenschandaal. De drie steden willen de aanbevelingen van dit onderzoek opvolgen. De affaire resulteerde in de val van het vorige kabinet. Veel slachtoffers wachten nog steeds op compensatie van geleden schade.