Hoe een grasstrook (misschien) uitgroeit tot vakantieluchthaven Lelystad Airport

LELYSTAD • Za 2 december 2023 | 9:14 • Zaterdag 2 december 2023 | 9:14

Nu wordt er gesproken over de vraag of er vakantievluchten gaan landen, maar vroeger dacht niemand daar nog aan in de polder. 'Hoe krijgen we de polder zo snel mogelijk droog?' was de vraag destijds. Hoe Lelystad Airport uitgroeide van een grasstrook tot (misschien wel) een vliegveld met tienduizenden vluchten per jaar.

In het tv-programma Tot op de Bodem onderzoeken Jaap van den Biesen & Marvin Hop waarom dingen in Flevoland zijn zoals ze zijn. Want, is hier niet over elke centimeter nagedacht?

Bekijk hier de aflevering van Tot op de Bodem over Lelystad Airport:

Drassig gebied
Oostelijk Flevoland viel droog in 1956. Het was toen nog een groot drassig gebied. Gaandeweg verdween het water. Om dit proces te versnellen wordt er riet gezaaid vanuit kleine vliegtuigjes.

Roel van Duin, adjunct-directeur van de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders (RIJP), had eind jaren zestig al plannen voor een vliegveld bij Lelystad. Je moest volgens hem wel vanuit de lucht de landbouwvelden bedienen omdat je er niet op kon met zwaar materieel. Dat zakte nog weg in het drassige land.

Vliegen vanaf één plek
Er wordt één centrale plek gezocht om vanuit te vliegen, een groenstrook ten zuiden van provinciehoofdstad Lelystad. Dat was een stuk efficiënter.

Michel van Hulten was destijds hoofd van de Economische en Sociografische afdeling van de RIJP: "Maar toen al had Van Duin de bedoeling daar wat meer mee te willen en zich niet daartoe te beperken. Zodra het praten begon over de vraag of men er later meer mee zou kunnen, werd het een conflict."

In 1973 wordt het Vliegveld Lelystad geopend aan de Eendenweg. De focus lag op de kleine luchtvaart en het sproeivliegen.

Zo zag het vliegveld eruit in 1975:

Grasbaan
Vanaf 1973 gaat ook Ron Handgraaf daar werken. "Het was een groenstrook, er stond een mobiel gebouwtje en dat is wel een beetje." In 1975 opende ook de MartinAir vliegschool. Links en rechts was er steeds meer bedrijvigheid.

"Het nadeel was alleen die grasbaan", weet Handgraaf. Dat kwam omdat er steeds meer vliegtuigen opstegen en landden. "Als het had geregend, dan was het niks aan hoor. Men wilde heel graag een verharde baan hebben."

Vliegveld Lelystad groeide in de jaren daarna flink. De roep om de baan wordt groter en in 1981 wordt de landingsbaan dan ook verhard. Het vliegveld wordt aantrekkelijker voor kleine luchtvaart, maar het landbouwvliegen komt steeds meer in de verdrukking.

Zwaar materieel kan inmiddels op de akkers komen, en door de komst van hogere gebouwen en windmolens word het landbouwvliegen steeds moeilijker. "Het is om economische redenen uiteindelijk ter ziele gegaan", zegt Ron Handgraaf.

Zo zag het vliegveld er in 1983 uit:

Van Vliegveld Lelystad naar Lelystad Airport
De blik van het vliegveld verschuift naar de kleine luchtvaart en weet op die manier ook de interesse te trekken van de Royal Schiphol Group. Dat is het bedrijf achter vliegveld Schiphol bij Amsterdam.

Schiphol groeit en groeit en wilde graag uitbreiden, dus wordt Vliegveld Lelystad gekocht voor het symbolische bedrag van 1 gulden in 1993. Het is een strategische aankoop om de toekomst van Schiphol veilig te stellen.

Rond 2000 komt het idee om vooral zakenvluchten vanaf Lelystad Airport te laten vliegen en landen. Hiermee verandert ook de naam van Vliegveld Lelystad naar Lelystad Airport.

Dit zijn beelden van de koop in 1993:

Overlast
Ondertussen spelen in Amsterdam hele andere zaken. Schiphol groeit, er stijgen en landen meer vliegtuigen en buurtbewoners en het milieu ervaren hinder van het vliegveld. Daar moet iets aan gedaan worden.

In 2008 wordt er overleg gevoerd tussen allerlei partijen die iets te maken hebben met Schiphol. Dit overleg vindt plaats onder voorzitterschap van voormalig minister Hans Alders en wordt de Alderstafel genoemd.

Het overleg is opgezet om het kabinet te adviseren over de balans tussen de groei van de luchtvaart op Schiphol, de hinderbeperking en de kwaliteit van de omgeving voor de korte en de middellange termijn. In 2008 brengt Alders een advies uit aan het kabinet.

Alders geeft het advies aan toenmalig minister van Verkeer en Waterstaat, Camiel Eurlings:

Uitbreiding en uitstel
Eén van die adviezen is dat Lelystad Airport overloopluchthaven gaat worden van Schiphol. Oftewel dat er grote vliegtuigen gaan stijgen en landen. Het is in 2009 het startpunt van een grotere uitbreiding van het vliegveld.

Om grotere vliegtuigen te laten stijgen en landen moet er een langere baan komen, luchtverkeersleiding, een nieuwe terminal en ook onder andere de aanwezigheid van de brandweer.

In 2018 moet het vliegveld dan klaar zijn voor de opening. Hoewel deze term 'opening' al jaren wordt gebruikt klopt hij eigenlijk niet omdat er dagelijks nog steeds vliegtuigen stijgen en landen. Tussen 2018 en nu is de opening voor vakantievluchten verschillende keren uitgesteld.

De ingang in 1973 en de huidige passagiersterminal nu:

Lelystad Airport 50 jaar
Toch viert het vliegveld op 19 november 2023 zijn 50-jarig bestaan. Om dat te vieren is er in themapark Madurodam zelfs een miniatuurvliegveld neergezet. Het vliegveld zelf hoopt dat er zo snel mogelijk grote vliegtuigen gaan stijgen en landen.

Volgens algemeen directeur Jan Eerkens is het nu wachten op twee dingen: "Het kabinet wil van ons een oplossing voor een naderingsroute boven Overijssel en het vliegveld moet een natuurvergunning krijgen."

Eerkens verwacht dat dit gaat lukken. Tot die tijd staat alles in de startblokken en wordt er ingezet op kleine luchtvaart en ook op elektrische luchtvaart.

Elektrisch vliegen
Sinds 2022 staat er een elektrisch vliegtuig op Lelystad Airport. Het is de Pipistrel Velis Electro. Met het vliegtuig worden experimenten gedaan op het gebied van elektrisch vliegen weet Eric Sliphorst, opleidingsmanager vliegtuigtechniek van MBO College Airport.

"De luchtvaart staat nu in de kinderschoenen als het gaat om elektrisch vliegen. Zie dit vliegtuig als een van de eerste Tesla's en kijk hoe dat na een aantal jaar nu gaat."

Nog niet uitgelezen? Bekijk dan deze artikelen eens:

Nog niet uitgekeken? Kijk hier de aflevering over de Houtribdijk terug:

WhatsApp ons!
Heb jij een tip of verbetering? Stuur de redactie van Omroep Flevoland een bericht op 0320 28 5050 of stuur een mail: rtv@omroepflevoland.nl!

Deel artikel