De 25 dingen die je moet weten over... Lelystad

[terug naar originele bericht]

1. Op ontwerptekeningen stond ‘C-kern’. Het werd uiteindelijk Lelystad, naar de geestelijk vader van de Zuiderzeewerken. De naam werd in 1952 officieel vastgesteld. Voor die tijd was er ook sprake van de naam Flevostad.

2. De eerste bewoners arriveerden op 28 september 1967. Maar al in 1950 woonden er mensen op perceel P, het werkeiland Lelystad-Haven: dijkwerkers en ander personeel van de Dienst der Zuiderzeewerken.

3. De gemeente Lelystad werd bij wet ingesteld op 1 januari 1980, met als eerste burgemeester Hans Gruijters. Gruijters (mede-oprichter van D66) was minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening geweest in het kabinet Den Uyl. Na zijn pensionering in 1996 bleef hij in Lelystad wonen. Hij is er ook begraven.

4. Lelystad is groen. Na Heerlen en Emmen heeft Lelystad het meeste vierkante meters openbaar groen binnen de bebouwde kom, gedeeld door het aantal woningen.

5. Lelystad kenmerkt zich door gescheiden infrastructuur voor fietsers enerzijds en overig verkeer anderzijds. Fietsers beschikken over volledig vrijliggende fietspaden. De fietspaden kruisen via bruggen of tunnels de doorgaande wegen. Voor het autoverkeer zijn er doorgaande dreven rond de stad en dreven richting het centrum van de stad. Vanwege deze ‘te veilige’ infrastructuur is Lelystad ongeschikt voor rijexamens, zo oordeelde het Centraal Bureau Rijvaardigheid. Voor het afnemen van rijexamens (en deels dus ook voor rijlessen) moeten Lelystedelingen dus uitwijken naar Emmeloord of Harderwijk.

6. Met 765 vierkante kilometer is Lelystad de één-na-grootste gemeente van Nederland (na Súdwest-Fryslân). Het grootste deel hiervan is water. Het meest noordelijke puntje van Lelystad ligt op de Markerwaarddijk vlak onder Enkhuizen. Als je alleen naar het landoppervlak kijkt, staat Lelystad met 230 vierkante kilometer op plaats 27.

7. In diverse wijken van Lelystad is een bijzondere nummering toegepast. Zo zijn er 24 ‘wijken’ met afzonderlijk genummerde straten, gevolgd door het huisnummer: Kogge 10-20, Tjalk 15-01, Gondel 17-37 en ga zo maar door. Handig of niet, daar zijn inwoners, postbodes en hulpverleners het niet over eens. In ieder geval vrij uniek voor Nederland.

8. De langste mountainbike-route van Flevoland loopt door een vijftal bossen: het Gelderse Hout, het Overijsselse Hout, het Bergbos, het Jagersveld en het Zuigerplasbos in en rond Lelystad. De route heeft een lengte van 30,6 kilometer.

9. De Nationale Oldtimerdag (ieder jaar op de 3e zondag in juni, Vaderdag) bestaat sinds 1983 en is de grootste ééndaagse oldtimermeeting van de Benelux.

10. Lelystad heeft een station waar nooit een trein stopt. Een spookstation. Station Lelystad Zuid is bij de aanleg van de Flevolijn in 1988 in ruwbouw aangelegd, omdat verwacht werd dat Lelystad aan de zuidkant zou gaan groeien. Dat is tot nu toe echter nauwelijks gebeurd. Het station is in ruwbouw gelijk aan de Almeerse stations Muziekwijk, Parkwijk en Buiten. Of het ooit gebruikt gaat worden, is onbekend. Om de veiligheid op en rond het spoor te waarborgen, heeft ProRail de trappen en hellingbanen naar de perrons verwijderd.

11. Lelystad kreeg in 1982 een ziekenhuis. Dat werd vooral bekend door de opnames, van 1987 tot 1993, van ziekenhuisdramaserie Medisch Centrum West. De producent van de televisiesoap was John de Mol. Voor de serie werd gebruik gemaakt van de leegstaande vierde etage. Door de avonturen van dokter Jan, zuster Ingrid en hun collega’s werd ook de stad zelf bekender.

12. In 2001 opende Batavia Stad Fashion Outlet haar poorten: de eerste 'fashion outlet' van Nederland. Na enkele uitbreidingen is het inmiddels 31-duizend vierkante meter groot en telt 150 winkels.

13. De televisietoren is 161 meter hoog en daarmee het hoogste gebouw van Flevoland (en staat 23ste op de lijst van hoogste gebouwen van Nederland).

14. De fabriek van het enige Nederlandse sportwagenmerk, Donkervoort, staat sinds 2000 in Lelystad.

15. Lelystad Airport begon in 1973 als Luchthaven Lelystad. Het had destijds één grasbaan, ooit aangelegd voor de sproeivliegtuigjes die gebruikt werden bij de ontginning van de drooggevallen polder.

16. De Oostvaardersplassen is een jong natuurgebied van zo'n 56 vierkante kilometer tussen Almere en Lelystad. Het is van internationaal belang als moerasgebied en overwintergebied voor vogels. Het natuurgebied is min of meer per ongeluk ontstaan. Aanvankelijk was er een groot industrieterrein gepland. Omdat daar na het droogvallen van Zuidelijk Flevoland niet direct behoefte aan was, werd het moerasgebied met rust gelaten. De natuur nam het nieuwe land in bezit en het ontwikkelde zich tot een nieuwe wildernis.

17. In 1986 is natuurgebied de Oostvaardersplassen aangewezen als Staatsnatuurmonument, sinds januari 2010 is deze status vervangen en is het een Natura 2000-gebied. In oktober 2018 werd de Oostvaardersplassen onderdeel van het nieuwe Nationaal Park Nieuw Land, samen met de Lepelaarplassen in Almere, de Marker Wadden en een deel van het Markermeer.

18. Natuurpark Lelystad is in de jaren zeventig van de vorige eeuw aangelegd als natuurrijk recreatiegebied voor de inwoners van Lelystad. Oorspronkelijk een buitenverblijf van Artis, is dit gebied een rol gaan spelen in fok- en herintroductieprogramma’s van bedreigde diersoorten. Rondom het Natuurpark broeden ooievaars. De hoogspanningsmasten langs de A6 zitten er vol mee. De vogels stammen allemaal af van de fokgroep die jaren geleden is vrijgelaten toen het fokken met ooievaars niet meer nodig bleek. Ook de bevers plantten zich voorspoedig voort en ontsnapten uit het park, waardoor inmiddels tientallen bevers in alle vrijheid in Lelystad en Flevoland leven.

19. Het grootste speelbos van Nederland ligt in Lelystad. In het Belevenissenbos ten noorden van de stad. Er is onder andere een 2 kilometer lange waterloop met eilandjes, fietscrossbaan, zandbulten, stormbanen en een lekker lang parcours dwars door het bos met wel meer dan 50 survivalhindernissen. Het belevenissenbos is aangelegd door de Scouting. Het belevenissenbos is geschikt voor kinderen van 6 tot 16 jaar.

20. Lelystad heeft een relatiebemiddelingsbureau voor konijnen. Konijnenopvang Kaatje Keutel probeert voor ieder konijn een maatje én een liefdevol, permanent huis te vinden. Als je konijn zich thuis eenzaam voelt kun je bij hen terecht voor een levenspartner. Stichting Konijnenopvang Kaatje Keutel is opgericht in 2013 en ontstaan door de vele konijnen die werden gedumpt op de kinderboerderijen in en rondom Lelystad.

21. De gemeente Lelystad heeft een vriendschapsband met de Surinaamse plaats Lelydorp. Tijdens het gouverneurschap van Cornelis Lely in Suriname werd vanaf 1902 de Lawaspoorweg aangelegd. Het toen zo goed als ontvolkte dorpje werd een belangrijke halte, aan deze spoorweg, en ter ere van de gouverneur werd het omgedoopt in Lelydorp.

22. Woningen in Lelystad hebben met 169.000 euro gemiddeld de laagste WOZ-waarde van Flevoland. (Ter vergelijking: de hoogste WOZ-waarde van Flevoland hebben woningen in Zeewolde: 240.000 euro.) Lelystad heeft echter ook een wijk die de WOZ-waarde aardig omhoog stuwt: op het Jagersveld staan woningen te koop met ‘prijs op aanvraag’.

23. 1140 Mensen werkten mee aan de reconstructie van de Batavia, een spiegelretourschip uit de 17e eeuw. Het werd tussen 1985 en 1995 gebouwd op de Batavia Werf in Lelystad. De bouw was het initiatief van scheepsbouwer Willem Vos. Het schip voer in 2000 naar Sydney, waar de Olympische Spelen werden gehouden, en ligt sinds 2001 weer aan de kade in Lelystad waar het te bezichtigen is. Het werd ook gebruikt voor opnamen van de film Michiel de Ruyter.

24. De Houtribsluizen zijn de drukste sluizen van Flevoland. In 2016 passeerden 51.015 schepen de sluizen. Het aantal schuttingen was 36.257. Augustus was de drukste maand: 6.438 schepen passeerden de sluis (4.145 recreatievaartuigen en 2.293 schepen van de beroepsvaart), voor de beroepsvaart was april de drukste maand met 3.134 passerende schepen. In mei gingen de sluizen het vaakst open en dicht: 2.649 keer met schepen, en 622 keer zonder (‘leegom’). (De cijfers zijn uit 2016.)

25. Eén van de strengst beveiligde gebouwen van Nederland staat in Lelystad. In de gebouwen van Wageningen Bioveterinary Research, onderdeel van Wageningen University & Research, worden besmettelijke dierziektes onderzocht. Breekt er vogelgriep of Q-koorts uit, dan maakt het instituut overuren.