omroep flevoland

Het Pieter Baan Centrum. Bijna iedereen heeft er wel een keer van gehoord. Maar wat gebeurt daar nou precies? De psychiatrische observatiekliniek verhuisde vorige maand van Utrecht naar Almere en viert volgende week de officiële opening. Voor Omroep Flevoland reden om eens een duik te nemen in de kliniek en te onderzoeken wat daar allemaal gebeurt. Dit verslag is de komende week elke werkdag te zien in onze vijfdelige serie over het Pieter Baan Centrum.

Onderzoek in opdracht van de rechter
In de eerste aflevering neemt directeur Joost Harkink ons mee op een korte rondleiding door het pand in Utrecht. Al bij de entree is duidelijk dat het hier niet om zomaar een gebouw gaat: beveiligingspersoneel achter glas, detectiepoortjes en deuren die niet open gaan zonder pasje.

Het Pieter Baan Centrum wordt dan ook wel het kleinste huisje van bewaring van het land genoemd. "Het bijzondere van het Pieter Baan Centrum is dat we een huis van bewaring zijn met een onderzoeksopdracht. Dus wij onderzoeken hier mensen voor de rechter, voorafgaand aan hun vonnis", vertelt directeur Joost Harkink.

In het Pieter Baan Centrum worden verdachten van ernstige misdrijven zes weken lang onderzocht door verschillende deskundigen. In totaal is er ruimte voor ongeveer dertig verdachten, ook wel observandi genoemd. Zij worden verdeeld over verschillende 'leefafdelingen' Op zo’n afdeling zijn naast de cellen ook een woonkamer en keuken te vinden. Daarnaast hebben de observandi een dagprogramma met bijvoorbeeld arbeid, recreatie en luchten. "En in al die onderdelen worden ze geobserveerd door onze groepsleiding", legt Harkink uit.

'Maatschappij veiliger'
De groepsleiding heeft een belangrijke rol in het onderzoek naar de verdachte, doordat zij dagelijks veel met de observandi te maken heeft. Deze informatie koppelen de groepsleiders terug aan de rest van het team, zoals de psychiater.

Het doel van het Pieter Baan Centrum is om zo veel mogelijk gedrag van de verdachte te observeren. "Zodat we een conclusie kunnen trekken of er nou wel of niet een stoornis is die het delict heeft veroorzaakt. Want als dat zo is, dan is het zinvol om die stoornis te behandelen. Daar wordt de maatschappij namelijk veiliger van dan dat iemand een celstraf krijgt", vertelt de directeur.

De conclusie van gedragsdeskundigen van het Pieter Baan Centrum wordt gedeeld met de rechter. Die bepaalt vervolgens het vonnis, zoals tbs met dwangverpleging. Als er tbs wordt opgelegd, komt het Pieter Baan Centrum geregeld in het nieuws.

Toch adviseert die lang niet altijd om tbs op te leggen: "In sommige gevallen zeggen we: wij zien geen stoornis of ziekte en gevangenisstraf past het beste. In dat geval bepaalt de rechter de straf en hoe hoog die gevangenisstraf is", vertelt Harkink.

In de volgende aflevering gaan we op pad met een groepsleider en een psychiater.