omroep flevoland

Het Pieter Baan Centrum. Bijna iedereen heeft er wel een keer van gehoord. Maar wat gebeurt daar nou precies? De psychiatrische observatiekliniek is vorige maand namelijk verhuisd van Utrecht naar Almere Buiten en volgende week maandag is de officiële opening. Voor Omroep Flevoland reden om een duik te nemen in de kliniek en te onderzoeken wat daar allemaal gebeurt. Het verslag is de komende week elke werkdag te zien in onze vijfdelige serie over het Pieter Baan Centrum.

"Angst voor tbs-advies"
In deze derde aflevering leggen de hoofdpersonen van de vorige afleveringen uit hoe het Pieter Baan Centrum omgaat met 'weigeraars'. Dat zijn verdachten die in de observatiekliniek terechtkomen, maar niet willen meewerken aan onderzoek. "Bijvoorbeeld omdat hun advocaat dat heeft geadviseerd, uit angst dat de cliënt een tbs-advies krijgt. Maar soms willen verdachten niet meewerken, omdat ze een verkeerd beeld van het onderzoek hebben of omdat ze zeggen onschuldig te zijn en daarom medewerking weigeren", vertelt psychiater Mirjam van Haaren.

"Soms willen verdachten niet meewerken, omdat ze een verkeerd beeld van het onderzoek hebben."

Het doel van het PBC is namelijk achterhalen of een verdachte van een ernstig misdrijf een stoornis heeft. En zo ja, op welke manier dat van invloed is geweest op het misdrijf en hoe de stoornis behandeld kan worden. Dit advies wordt vervolgens aan de rechter gegeven, die het uiteindelijke vonnis, dus de behandeling of de celstraf, bepaalt. Het rapport van het Pieter Baan Centrum speelt een belangrijke rol in het vonnis.

"Of ze meewerken of niet; ik schrijf een rapport"
Het staat een verdachte vrij om niet mee te werken aan het zes weken durende onderzoek van het Pieter Baan Centrum. Toch betekent dat niet dat er niets gerapporteerd kan worden. "Of de observandi willen of niet, ik kom sowieso wekelijks langs voor een gesprek", vertelt psychiater van Haaren. "Dus of ze meewerken of niet; ik schrijf een rapport. Daarnaast worden de observandi geobserveerd door de groepsleiding en wordt een milieu-onderzoek gedaan."

"Dus of ze meewerken of niet; ik schrijf een rapport."

Dit milieu-onderzoek is erg bepalend voor het onderzoek en houdt in dat een deskundige iedereen in de omgeving van de verdachte benaderd. "De hele levensloop wordt in kaart gebracht. De milieu-onderzoeker bevraagt iedereen in de wereld van de verdachte. Van familie, tot partners en buren. Want hoe meer bronnen, hoe betrouwbaarder de informatie", legt de psychiater uit. "Ik zeg ook altijd: als iemand wel meewerkt dan kan de verdachte zijn of haar kant van het verhaal vertellen."

"Weigeraars kunnen zich minder goed terugtrekken"
Toch blijft er een groep verdachten die weigert om mee werken. Sinds vorig jaar heeft het Pieter Baan Centrum daar een speciale aanpak voor bedacht. "Degene die weigert, wordt niet meer op een standaard afdeling geplaatst. De observandus kan dan te makkelijk niet meewerken", vertelt groepsleidster Iris. "Dus we hebben nu een nieuwe afdeling waar alleen maar weigeraars zitten. Bij die afdeling blijven de celdeuren vaker open en is er meer ruimte om te recreëren. Dat geeft ons meer observatiemateriaal, want de observandi kunnen zich minder makkelijk terugtrekken", vertelt de groepsleider.

"Deze afdeling heet in de volksmond de weigerafdeling", vertelt directeur Joost Harkink. "Hier intensiveren we de observatie door de observandi te verleiden om zoveel mogelijk van zichzelf te laten zien. Daardoor ontstaat er toch een beeld. We proberen zo veel mogelijk onderzoek te doen voor we een rapport aan de rechter geven", vertelt de directeur.