omroep flevoland

De provincie trekt de portemonnee om een slepend milieuprobleem in Zuidelijk Flevoland op te lossen: alle 106 te diepe waterboorputten in de boringsvrije zone moeten uiterlijk 31 december van dit jaar worden gesaneerd.

Boeren pompen miljoenen liters water op uit die putten om hun akkers te beregenen of hun vee te drenken. De provincie biedt boeren en andere eigenaren nu volledige kostenvergoeding aan om de put te dempen. Daarvoor is een aanbesteding uitgeschreven. Hoeveel geld de provincie ervoor uit wil trekken, is niet bekend.

Omgevingsdienst Flevoland & Gooi en Vechtstreek (OFGV) heeft in opdracht van de provincie een plan van aanpak gemaakt. De kern daarvan is helder: de provincie neemt de kosten voor het dempen van de ruim honderd bekende boorputten volledig op zich.

Boorputeigenaren -vaak boeren- kunnen kiezen: zelf saneren via een gecertificeerd boorbedrijf of aansluiten bij een provinciale saneringsronde, waarbij alles wordt geregeld. Zelfs eigenaren van illegale boorputten die zich vrijwillig melden, krijgen deze financiële steun. Boeren die hun put wel al hebben gesloten, krijgen alsnog een gedeeltelijke vergoeding. Het doel is ambitieus: vóór eind dit jaar moeten alle putten zijn afgedicht.

Strakke planning
De provincie wil de boeren ontzorgen en weerstand wegnemen. Daarvoor worden 'keukentafelgesprekken' met eigenaren van putten gevoerd en zijn er infosheets en een webpagina. De planning is strak. Toezichthouders, die in duo's werken om veiligheidsrisico’s te beperken, krijgen ruim 2000 uur voor dossieronderzoek, coördinatie en controles. Er is een extra marge ingesteld voor onverwacht aangetroffen putten.

Het verhaal begint in de jaren zestig, toen Zuidelijk Flevoland werd drooggelegd. Boeren en ondernemers sloegen boorputten om grondwater te winnen voor hun bedrijven, een praktijk die destijds gangbaar was. Het grondwaterpakket, afgeschermd door klei- en leemlagen, werd later erkend als cruciaal voor de drinkwatervoorziening. In 2009 is al besloten dat de waterputten gesloten zouden moeten worden. De boeren zouden zelf voor die kosten moeten opdraaien. De deadline was 1 januari van dit jaar. Maar al snel bleek dat er geen put gedempt was en de provincie – ondanks een voorbereidingstijd van 15 jaar - niks had geregeld. Nu is er pas een plan van aanpak. En de deadline is verschoven naar 31 december 2025.

Knelpunten: weerstand, juridische risico's en blinde vlekken
Ondanks de royale vergoeding is de aanpak niet zonder problemen. Sommige boeren zien de sanering als een bedreiging voor hun bedrijfsvoering. Grondwater uit de boorputten wordt gebruikt voor beregening en veedrenking. Waterbedrijf Vitens heeft al aangegeven niet voor voldoende leidingwater te kunnen zorgen om het vee te drenken.

Een ander knelpunt is de blinde vlek rond illegale boorputten. Het plan van aanpak richt zich vooral op de 106 bekende putten. Hoeveel illegale putten er zijn, is onbekend. Deze worden ook niet actief opgespoord.

De provincie heeft een sterk plan. Maar of de deadline wordt gehaald, is maar zeer de vraag. Eerst moet de aanbesteding nog worden afgerond. Daarna kan er pas echt gestart worden met de demping.

Het CDA in Provinciale Staten, dat eerder aandacht voor de waterputten heeft gevraagd, is blij dat de provincie nu actie onderneemt. “Onze oproep van november om met de boeren om tafel te gaan werd toen nog weggewuifd door het college, maar de provincie gaat er dus toch mee aan de slag,” aldus fractievoorzitter Marian Uitdewilligen in een persbericht. “Dat vinden we goed maar ook noodzakelijk. En overleg alléén is niet genoeg. Er zal nog heel wat energie moeten worden gestoken in het herstel van vertrouwen tussen boeren en provincie. Wij zullen wat dat betreft de vinger aan de pols houden.”