omroep flevoland

"We hebben echt wel geluk gehad." Dat zegt machinist Richard Saedt. Hij bestuurde vorig jaar op 2 september de trein van Groningen naar Den Haag. Verder dan Swifterbant kwam de trein uiteindelijk niet. "In één keer viel de beveiliging bij ons aan boord terug." De trein moest langzamer gaan rijden, iets dat volgens Saedt geregeld gebeurt. Dit keer duurde dat langer dan normaal. Bij het eerstvolgende sein dat hij op de route tegenkwam, stond alles uit. "Alles was gedoofd. Geen lampen meer, helemaal niks."

Op 2 september vorig jaar ontstond een grote stroomstoring in Flevoland. De storing had grote gevolgen op de weg, op het spoor en bij mensen thuis. Deze week blikt Omroep Flevoland terug op de gebeurtenissen. In dit tweede deel vertelt machinist Richard Saedt over het moment dat hij een grote vuurbal over het spoor zag komen. Hij wist direct dat het mis was. 

"We waren aan het rijden, net als normaal, van Zwolle naar Lelystad", vertelt de machinist. "Alle seinen waren groen." Volgens de officiële regels is het dan veilig op het spoor en mag de trein doorrijden. "Het volgende sein, waar wij uiteindelijk voor gestopt zijn, hadden we gewoon voorbij mogen rijden", zegt Saedt. Dat is dan normaal gesproken groen (veilig) of geel. Bij een geel sein mag je doorrijden, maar minder hard. Het sein dat daarna volgt is rood en dat betekent dat de trein moet stoppen.

De seinen stonden uit

"Als je kan stoppen, stop maar gewoon. Daar hebben we echt wel geluk mee gehad"

"Je hoort straks van ons"
Dat gebeurde rond 15:09 uur. Vlakbij Swifterbant kruist de hoogspanningsverbinding van TenneT het spoor van de Hanzelijn. Door de kortsluiting, die slechts enkele minuten daarvoor was ontstaan, waren de kabels zo heet geworden dat ze doorzakten. Daardoor sloeg de stroom over op de bovenleidingen van de Hanzelijn. "Als je kan stoppen, stop maar gewoon", zegt machinist Saedt. "Daar hebben we echt wel geluk mee gehad."

Saedt legde met de andere medewerkers van de NS contact met de verkeersleiding. "En die kwam met een verhaal dat hij geen flauw idee had wat er was gebeurd. 'Blijf hier wachten tot nader bericht. Je hoort straks van ons.' En het moment dat je dan de hoorn erop gooit, dan zie je in één keer dat voor je neus een vonk overslaat van de ene kant naar de andere kant. Er wordt een enorme vlamboog getrokken. Nee, ik heb zoiets nog nooit eerder gezien."

Saedt zag met eigen ogen hoe er heel veel vonken ontstonden en zag veel stoom. Ook stond de berm uiteindelijk in brand. "Het eerste wat je natuurlijk doet is informatie verstrekken", zegt hij. "Want wij weten ook niet wat we met zo'n situatie aan moeten op zo'n moment. Dus je verstrekt zoveel mogelijk informatie. En op zo'n moment is het afwachten, voor ons net zo goed."

De trein stond stil op een heel gunstige plek. Vlak voor de trein ging het spoor onder een openbare weg door. "Dus dat was hartstikke mooi", zegt Saedt. "Alleen de pest was dat er ook geen bus die kant op kon komen. Helemaal niks, alles was gesperd door die storing, dus dat heeft daarna wel lang geduurd. Maar in ieder geval om gevaarzetting te ontwijken hebben wij ze wel zo snel mogelijk weg weten te krijgen."

Toch moesten de reizigers en het personeel van de NS wachten tot ProRail zei dat het veilig was om de trein te verlaten. "We hebben natuurlijk wel met hoogspanning te maken. Maar vervolgens weet je nog niet dat ook het wegverkeer heel veel last van die storing heeft gehad."

Saedt maakte foto's van de evacuatie:

Op de plek waar de kortsluiting ontstond, moesten meerdere spoorstaven en de bovenleidingkabels worden vervangen. Ook werden zeven complete kasten met treinbeveiligingsinstallatie weggehaald en opgestuurd voor herstel. Daarin zaten honderden onderdelen en kilometers draad, zegt ProRail. Ook moest er nog 80 kilometer aan kabels in het gebied worden vervangen. Honderden andere onderdelen waren kapot. Op de plek waar de bermbranden ontstonden, waren ook enkele honderden meters aan hekwerk beschadigd geraakt.

"Dit ga je waarschijnlijk nooit meer in je carrière meemaken"

"Daarnaast zijn talloze onderdelen en kabels lokaal doorgemeten", aldus ProRail. "Denk aan alle wissels en de tractietransformatoren. Het aanpalende gebied rondom de schade is tevens onderzocht en getest om er zeker van te zijn dat daar geen schade was opgetreden." Het prijskaartje: ettelijke miljoenen. Pas in december konden er weer treinen op het traject rijden. 

Later kreeg machinist Saedt te horen wat de oorzaak van de storing was geweest. "Dat ga je waarschijnlijk nooit meer in je carrière meemaken", zegt hij.

Dit verhaal is onderdeel van een driedelige serie, waarin Omroep Flevoland terugblikt op de grote stroomstoring in september 2022. Heb je het eerste verhaal over wat er die dag precies gebeurde gemist? Je kan hem hier teruglezen of -kijken. Maar wat hebben we eigenlijk geleerd van deze storing, en de gevolgen? Daarover lees je vrijdag meer in deel drie van de serie 'De Schakelaar'.