omroep flevoland

De familie van Ryan Al Najjar sprak volgens het OM in een familiechat openlijk over het doden van de 18-jarige vrouw. Er zouden meerdere opties zijn doorgenomen om haar om het leven te brengen. Dat bleek vrijdagmiddag tijdens een voorbereidende zitting in de rechtbank in Lelystad.

Het lichaam van de 18-jarige Ryan uit Joure werd vorig jaar mei gevonden in het water bij de Knardijk in Lelystad. Ze was door geweld om het leven gekomen. De oudste broer van Ryan was vrijdag aanwezig bij de zitting. Hij zit al sinds juni in de cel voor betrokkenheid bij de dood van zijn zusje, net als haar andere broer. Die andere broer koos ervoor om er vrijdag niet bij te zijn.

Giftige plant
Al ruim voor haar dood besprak de familie in chats en berichten hoe Ryan 'aangepakt' moest worden. Een van de broers stelde voor om een blad van een giftige plant te gebruiken. Die plant werd later bij een huiszoeking in Joure ook daadwerkelijk gevonden.

Maar dat was volgens het OM niet de enige manier die onderzocht werd om Ryan te straffen voor haar 'te westerse' gedrag. Ook werd het gif van een kogelvis overwogen en zelfs ophanging werd besproken. Er werd bovendien gekeken naar de mogelijkheden om Ryan een zelfmoordpil uit Turkije te geven, zodat het op zelfmoord zou lijken.

Kort voor hun arrestatie appte de ene broer de andere dat hij 'de zilveren tape' moest weggooien. Toen Ryan gevonden werd, was ze vastgebonden met een soortgelijke tape.

Diepgravend telefoononderzoek
Al deze nieuwe informatie komt uit de telefoons van de broers, die aan een nog diepgravender onderzoek zijn onderworpen. De nieuw opgedoken gesprekken stammen uit een langere periode voor de dood van het meisje.

Veel van de chats en gesproken berichten waren verwijderd, maar konden worden teruggehaald. Ze moesten nog wel worden vertaald, wat de nodige tijd kostte.

De politie wist ook andere gegevens boven water te halen. Volgens het OM tonen die aan dat de telefoons van de broers op de avond van Ryans dood heel dicht in de buurt waren van de latere vindplaats van haar lichaam. Ook hun bewegingen rond die plek zijn volgens het OM goed in kaart te brengen.

Uit onderzoek bleek dat van een van de telefoons die avond geruime tijd de zaklamp-functie is gebruikt. Ook was te zien dat de telefoon van Ryan in Lelystad twee maal contact heeft gemaakt met de mobiele hotspot van een telefoon van een broer. En rond die tijd werden van Ryans telefoon veel berichten, foto's en video's verwijderd.

Eerwraak
Voor het OM bewijzen alle nieuwe bevindingen nog sterker dat de broers op de avond waarop Ryan overleed aan de Knardijk waren en dat het hele gezin op de hoogte was van wat ging gebeuren.

Lees ook: 'Omgebrachte Ryan werd mishandeld door familie, rechter maakte zich zorgen over haar veiligheid'

Het dossier in de zaak telt inmiddels 2.100 pagina's. Er zijn al veel getuigen gehoord. Justitie gaat ervan uit dat Ryan slachtoffer is geworden van eerwraak: het herstellen van de familie-eer. Ryan zou zich onder meer op sociale media als TikTok 'te westers' hebben gedragen.

Vader gevlucht
De vader van Ryan vluchtte na de dood van het meisje. Hij bevindt zich vermoedelijk in Turkije of Syrië. In de tenlastelegging van het Openbaar Ministerie wordt de 53-jarige vader Khaled een grote rol in haar overlijden toebedeeld. De man heeft zelf al eerder aan kranten laten weten dat hij zijn dochter heeft vermoord.

De vader zegt tijdens een gesprek met zijn dochter zijn zelfbeheersing te hebben verloren. Zijn zoons zouden onschuldig zijn. Maar volgens de officier van justitie spreekt uit alles dat er sprake was van een vooropgezet, gezamenlijk plan om Ryan te doden. Alles was minutieus besproken via onder meer WhatsApp.

'Onjuiste vertalingen'
De oudste broer ontkent niet dat hij op de bewuste avond aanwezig was op de Knardijk, maar hij zegt Ryan niet te hebben vermoord en daar ook niet getuige van te zijn geweest. Zijn door de politie vastgelegde verklaring dat hij 'erbij was' is volgens hem te wijten aan een slechte vertaling. In zijn plaatselijk dialect in Syrië zou dit slechts betekenen dat hij 'in de buurt was'.

Tijdens de zitting vrijdagmiddag ging het geregeld over vertalingen. Volgens de advocaten neemt het OM de teksten uit de chats en ook uit later afgeluisterde telefoongesprekken veel te letterlijk. De oudste broer gaf een voorbeeld: "In het Arabisch gebruik je voor iemand doden of voor iemand een pak slaag geven hetzelfde woord. Als wij zeggen dat iemand dood moet, dan bedoelen we meestal gewoon dat iemand een pak slaag verdient".

De advocaat van de jongste broer stelde de vraag wie nu precies bepaalt en selecteert welke chats en gespreksfragmenten aan het strafdossier worden toegevoegd. "Is dat een tolk, die de politie vertelt dat bepaalde stukken wel relevant zijn? Of wordt eerst alles vertaald en maken politie en OM daarna een keuze? En worden er misschien ook gesprekken weggelaten die voor mijn client juist ontlastend zijn?" De officier van justitie had vrijdag op die vragen niet direct een antwoord, maar beloofde er later schriftelijk op terug te komen.

Hoe gaat de zaak verder?
De rechtbank wil nog een zogenoemde schouwzitting houden op de plek waar Ryan gevonden is. Dat houdt in dat rechters zelf op die plek gaan kijken. De broers willen daar niet bij zijn, lieten hun advocaten weten.

Het OM wil beide broers opnieuw laten verhoren, omdat het nog met veel vragen zit. De verhoren zouden moeten gebeuren op het politiebureau in Almere. De broers willen dat niet. De oudste zit in de gevangenis in Lelystad en wil alleen daar opnieuw met de politie praten. De jongste broer zit in Leeuwarden vast en denkt dat het politiebureau in die stad ook prima geschikt is.

In de ogen van de advocaten zijn de nieuwe chats en berichten die de politie heeft gevonden juist ontlastend voor de broers. Ze wijzen erop dat de familie weliswaar lange tijd sprak over het aanpakken van Ryan, maar dat dit al die tijd niet in de praktijk is gebracht, zelfs niet toen het meisje na een periode elders weer thuis kwam wonen. Volgens de broer woonde Ryan voor haar dood al een maand lang weer thuis. "Niemand heeft haar toen iets gedaan", stelde hij.

Advocaten willen uitleg over zware beveiliging
De advocaten zien nog meer aanleiding om de lezing van het Openbaar Ministerie in twijfel te trekken. Ze willen allebei meer weten over de zware beveiliging die Ryan in de periode voor haar dood een tijdlang heeft gehad. Ook vragen ze zich af waarom er in het uitgebreide dossier in de zaak niks over die beveiliging wordt gemeld.

De Leeuwarder Courant achterhaalde onlangs dat Ryan in een zwaar bewakings- en beveiligingsstelsel heeft gezeten. Wanneer die beveiliging begon en eindigde, wil het Openbaar Ministerie niet zeggen. Wel staat vast dat de beveiliging voorbij was toen Ryan werd omgebracht.

De rechtbank besloot uiteindelijk dat het OM de rechters wel meer informatie moet geven over de beveiliging van Ryan. De rechters zullen dan bekijken of die feiten relevant voor de strafzaak over haar dood zijn.

Vanwege alle twijfels en vraagtekens, plus de bekennende verklaring van de vader vonden de advocaten dat de broers de behandeling van de zaak verder in vrijheid zouden kunnen afwachten. Het Openbaar Ministerie was daarop tegen. Volgens de officier van justitie blijkt uit de nieuwe informatie immers nog duidelijker dat de broers een rol hebben gespeeld in de zaak en dat de moord op Ryan met voorbedachte rade is gepleegd.

Vluchtgevaar
Uit de nieuwe informatie uit de telefoons blijkt volgens het OM bovendien dat er sprake is van vluchtgevaar. De broers hebben namelijk met elkaar gesproken over een vlucht naar Syrië.

De oudste broer reageerde daar vrijdag in Lelystad op. Hij vertelde de rechter dat hij helemaal niet kan vluchten. Hij heeft geen geld om elders een bestaan op te bouwen. Hij zou ook tegen het huidige, nieuwe regime in Syrië zijn. De man zei wel bereid te zijn om zijn paspoort in te leveren en desnoods een elektronische enkelband te dragen, zodat hij in de gaten kan worden gehouden.

Broers blijven in cel
Maar de rechtbank besloot uiteindelijk dat de broers toch vast blijven zitten. De voorzitter van de rechtbank stelde dat het nu eenmaal om een heftige zaak gaat. De verdenkingen zijn ernstig en door verdachten in dit stadium vrij te laten, zou de rechtsorde volgens haar geschokt raken. En ook de rechtbank denkt dat er toch een kans bestaat dat de broers naar elders vluchten.

Naast de schouwzitting op locatie volgen er de komende tijd nog twee tussentijdse zittingen, in mei en september. Eind november wordt de zaak dan waarschijnlijk inhoudelijk behandeld.