omroep flevoland

De gemeente Almere is ernstig nalatig geweest bij het beschermen van de grondrechten van de moslimgemeenschap. Dat is de conclusie van de Ombudsman Metropool Amsterdam, Munish Ramlal. Hij zegt dat Almere vier jaar geleden heimelijk onderzoek heeft laten uitvoeren naar moskeeën in de stad. Dat onderzoek werd gefinancierd met geld van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).

De ombudsman presenteerde dinsdagochtend zijn onderzoek naar de werkwijze van de gemeente Almere met de titel 'Op glad ijs. Mensenrechten onder druk bij veiligheidsonderzoeken'. Hij concludeert dat moskeeën in de stad werden onderzocht vanwege "algemene zorgen rond radicalisering".

De onderzoeken vonden plaats zonder medeweten van de betrokkenen en ook de gemeenteraad was niet op de hoogte. Zo kon de raad volgens Ramlal zijn controletaak niet uitoefenen en bleven de onderzoeksresultaten exclusief in handen van het onderzoeksbureau Nuance door Training en Advies (NTA).

Lees ook: Landelijke moskeeorganisatie 'furieus', wil excuus van gemeente Almere

Ook heeft Almere te veel vertrouwd op het onderzoeksbureau en de NCTV en is nagelaten om goed onderzoek te doen naar de rechtmatigheid, is de conclusie. Dat heeft ook het vertrouwen van de islamitische gemeenschap in de stad ondermijnd, stelt Ramlal.

De Baitul Afiyat Moskee in Almere

Lees ook: Eerder schreven we een overzicht over de vertrouwensbreuk tussen moskeeën en gemeente
De vertrouwensbreuk was zelfs zo groot dat uitnodigingen van Weerwind en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid werden afgeslagen.

Franc Weerwind

Ombudsman wilde onderzoek
De ombudsman van de Metropoolregio Amsterdam, waar Almere onder valt, stelde in tussentijd al vragen over de zaak en in 2023 een verkennend onderzoek is gestart naar de acties. Dat gaf voldoende redenen om een formeel onderzoek te starten naar de Almeerse situatie. Wat die redenen waren, werd niet duidelijk.

Voor het onderzoek zijn onder meer verzonden stukken geanalyseerd. Ook zijn medewerkers van de gemeente Almere en onderzoeksbureau NTA gehoord. Ramlal had tot doel om de islamitische gemeenschap duidelijkheid te geven. Ook wil hij de resultaten gebruiken om tot richtlijnen te komen bij waarborgen en beschermen van belangen van burgers.

Ook in de andere vijf Flevolandse gemeenten zou opdracht zijn gegeven voor een dergelijk onderzoek bij moskeeën. De ombudsman heeft zich in dit geval op Almere gericht omdat die stad onderdeel is van de Metropoolregio Amsterdam. Of de andere gemeenten hun opdracht hebben doorgezet, is niet duidelijk.

'Meer zorgvuldigheid en transparantie zijn nodig'
Nu het onderzoek klaar is, moet Almere erkennen de plank te hebben misgeslagen, vindt de ombudsman. "Erkennen dat het mis is gegaan en openheid van zaken geven zijn belangrijke stappen in het herstellen van het vertrouwen met de moslimgemeenschap."

Ook adviseert Ramlal om een mensenrechtentoets en ethische toets in te voeren voor al het beleid. En de gemeente moet heldere en transparante kaders stellen bij inkoopprocedures, vindt Ramlal.

Hij roept ook op om te stoppen met het in zijn ogen "routinematig afschilderen van moslims als bedreiging." Dat is volgens hem de achterliggende oorzaak van de onderzoeken.

Reactie Van der Loo
Hein van der Loo, burgemeester van Almere, laat in een schriftelijke reactie weten dat het rapport "bruikbare lessen (bevat) voor Almere, en ook voor andere gemeenten. Het zijn lessen die we deels ook zelf hadden getrokken en nu al toepassen".

"Boven alles betreur ik de vertrouwensbreuk die indertijd tussen de gemeente en de islamitische gemeenschap in Almere is ontstaan. Voor een duurzaam herstel van vertrouwen blijf ik me elke dag inzetten".