Evaluatie legt pijnlijke fouten bij ontruiming de Punter bloot 

LELYSTAD • Ma 9 mei 2022 | 6:35 • Maandag 9 mei 2022 | 6:35

De Veiligheidsregio heeft haar zaken op cruciale onderdelen niet op orde als er een ramp plaatsvindt. Dat blijkt uit een evaluatie van de ontruiming van de wijk Punter in Lelystad, een jaar geleden. De Veiligheidsregio concludeert dat 'de hulpverlening adequaat was, maar dat er ook verbeterpunten zijn'. Na vragen van Omroep Flevoland blijkt het wel om cruciale verbeterpunten te gaan.

In de wijk kwam op 8 en 9 mei vorig jaar een penetrante lucht van een explosief mengsel uit het riool. Honderden mensen moesten hun huis verlaten en werden ondergebracht bij familie, in een hotel of in een sporthal. Het RIVM heeft verschillende chemische stoffen gevonden in de monsters die zijn genomen. Het ging om geraffineerde aardolieproducten, zoals benzine en het licht ontvlambare propeen. In een evaluatie concludeerde de gemeente al dat de communicatie met de bewoners tijdens het incident tekort was geschoten. En uit een evaluatie over de inzet van alle hulpdiensten en betrokken partijen blijkt dat er nog veel verbeterd moet worden.

Stilte op communicatiekanaal
Na de eerste meldingen over de benzinelucht werd een GRIP 1-situatie afgekondigd. Dat is een crisis waarbij hulpdiensten moeten samenwerken om de situatie de baas te worden. Uit de evaluatie blijkt nu dat degene die ging over het mobiele commandocentrum ter plekke (CoPi) geen contact had met de coördinator van de calamiteit (CaCo). Dat is een centralist die acuut vrijgemaakt wordt om de hulp te coördineren tussen de uitgerukte hulpverleners. Op het speciaal daarvoor bestemde communicatiekanaal bleef het angstvallig stil. Het afkondigen van een GRIP 1 is juist bedoeld om de communicatie te stroomlijnen, iets wat dus niet gebeurde.

Het Coördinator Commando Centrum gebruikte daarnaast "niet alle beschikbare bestuurlijke netwerkkaarten". Op zo'n netwerkkaart staat precies wie voor welk onderdeel verantwoordelijk is bij een dreigende ramp. En welke overheidsdienst verplicht is om zaken te regelen. Niet alle beschikbare diensten werden dus adequaat aangestuurd door de coördinator, concludeert de Veiligheidsregio zelf.

Kennis Waterschap niet gebruikt
Toen de situatie in de Punter verslechterde, werd er opgeschaald naar GRIP 2. In die noodsituatie wordt een Regionaal Operationeel Team (ROT) ingesteld dat gaat werken vanuit een Regionaal Crisis Centrum (RCC). Dat bevindt zich op een andere locatie dan waar het incident is. Bij deze uitbreiding komen ook specialisten meehelpen om de problemen op te lossen. In het Lelystadse geval was dat het Waterschap Zuiderzeeland. Het waterschap kon met haar kennis de oorsprong of oorzaak van de explosieve lucht wellicht achterhalen. Maar naar de adviezen van het waterschap werd niet geluisterd. "Waterschap Zuiderzee­land geeft aan dat de brandweer niet gevoelig was voor adviezen vanuit het water­schap", schrijft de woordvoerder.

Cruciaal wifi-netwerk moeilijk te bereiken
In het crisiscentrum was het draadloze netwerk (wifi) moeilijk te bereiken voor de hulpverleners. De beveiliging van het netwerk was blijkbaar te streng. Ook komt uit vragen naar voren dat verkeerde functionarissen werden gebeld en dat er geen aflossing was geregeld van de mensen. De voorlichter werd ten onrechte naar huis gestuurd en vervolgens weer teruggehaald.

Geen snelle opvolging NL-Alert
De richtlijnen van een NL-Alert werden niet gevolgd, waardoor te weinig mensen een alarm kregen. Na het eerste alarm verlieten bewoners hun huizen en namen hun huisdier mee. Waarheen was onbekend. Er was niks geregeld voor de mensen. Men stond bij elkaar en wachtte op informatie, die te laat kwam.

Na een eerste NL-Alert moet er binnen 60 minuten een nieuw bericht volgen met een update. In Lelystad kwam dat bericht na 81 minuten. Daarnaast concludeert de Veiligheidsregio dat het in de NL-Alert-berichten ontbrak aan leestekens, waardoor deze slecht leesbaar waren. En er werden brandweertermen gebruikt die mensen moesten opzoeken om ze überhaupt te begrijpen.

Reactie Veiligheidsregio
Een woordvoerder van de Veiligheidsregio laat in een reactie aan Omroep Flevoland weten: "In de crisisstructuur zijn procedures en verantwoordelijkheden zeer goed vastgelegd en duidelijk. Desondanks heeft elk incident zijn eigen dynamiek in complexiteit en duur. Hierdoor sluiten bestaande processen en planvorming niet altijd aan bij de specifieke situatie. Daarom wordt bij multidisciplinair opgeschaalde incidenten uitvoerig geëvalueerd. Het leren en verbeteren staan hierbij centraal. Op basis van de conclusies en aanbevelingen worden processen en planvorming verder aangescherpt." Volgens de Veiligheidsregio is er inmiddels een verbeterde werkrelatie tussen het waterschap en de brandweer.

De Veiligheidsregio oefent geregeld, heeft dit wel nut als je ziet hoeveel er in de Punter mis ging? "Je oefent ter voorbereiding op incidenten en om procedures te trainen. Sommige incidenten zijn bijzonder. Dit in verband met de aard of de duur van het incident. Bij elk incident of elke oefening komen punten naar voren waar je van leert. En zeker bij een langdurig en bijzonder incident als in de Punter."

WhatsApp ons!
Heb jij een tip of verbetering? Stuur de redactie van Omroep Flevoland een bericht op 0320 28 5050 of stuur een mail: rtv@omroepflevoland.nl!

Deel artikel