omroep flevoland

Coalitie- en oppositiepartijen in de gemeenteraad van Noordoostpolder reageren tegengesteld op het rapport dat de gemeentelijke rekenkamer opstelde over de verhoudingen binnen het gemeentehuis.

In het donderdag gepresenteerde rapport concludeert de commissie dat in Noordoostpolder niet burgemeester en wethouders, maar de ambtenaren in het gemeentehuis de leiding hebben. Het hoogste orgaan van de gemeente, de gemeenteraad, stelt zich te zwak en afwachtend op en is onderling erg gepolariseerd. De kritiek maakt bij de raad veel los. Daarbij zijn de collegepartijen milder dan de oppositie.

De coalitiepartijen CDA, ChristenUnie/SGP, Politieke Unie en VVD wijzen er op dat de Rekenkamer constateert dat de gemeente door de nieuwe manier van 'passend organiseren' beter en sneller is gaan reageren op wensen en vragen uit de samenleving. Inwoners van Noordoostpolder zijn hierdoor tevredener over de manier waarop zij bij het bestuur worden betrokken.

CDA mist voorbeelden
Fractievoorzitter Johan Goos van het CDA herkent het beeld niet, dat de ambtenarij de touwtjes te veel in handen heeft. CDA en ook de VVD missen hiervan in het rapport concrete voorbeelden. "We willen hierover meer van de rekenkamercommissie horen", zegt Jasper van Os van de VVD. Het is volgens hem begrijpelijk dat bij de uitvoering van projecten in de openbare ruimte ambtenaren een directere band met inwoners hebben dan raadsleden.

Ook de Politieke Unie mist concrete voorbeelden over de machtspositie van de ambtelijke organisatie. De partij wil dan ook niet spreken over een 'vernietigend' rapport. De ambtelijke organisatie betrekt de gemeenteraad tegenwoordig voldoende tijdig bij voorstellen, waarbij de rol van de raad dus niet afwachtend kan worden genoemd, zo stellen CDA en PU.

De gemeenteraad zelf is ook niet zo volgzaam (monistisch) als wordt geschetst, aldus het CDA. Als voorbeeld noemt Goos de behandeling van de Perspectiefnota vorig jaar, waarin de raad het college met tal van moties heel kritisch benaderde. "Dat is een heel dualistische aanpak geweest."

ChristenUnie/SGP wil geen uitspraken doen over een te grote rol van de ambtelijke organisatie. Raadslid Sjoerd de Boer wil vooral naar de rol en werkwijze van de raad zelf kijken. "Er wordt heel veel over de gemeenteraad gezegd, dus ik wil vooral mezelf in de spiegel aankijken. Ik denk dat we als raad aan de slag moeten met een aantal voorstellen die de commissie doet."

De VVD erkent dat de kaderstellende rol van de gemeenteraad beter moet. De raad staat te veel op afstand en dat is vanuit democratisch oogpunt niet goed, aldus Van Os. Ook heeft de raad het college onvoldoende gecontroleerd wat er met toezeggingen werd gedaan. "Dat kunnen we onszelf zeker aanrekenen. We kunnen dat niemand anders verwijten."

Oppositie herkent zich wel in kritiek
Oppositiepartijen herkennen zich wel in de opmerkingen van het Rekenkamerrapport. "Eindelijk staat eens zwart op wit wat wij al tijden voelen", stelt Tjitske Hoekstra (SP). "De democratie is niet op orde in de polder. Je mag hier applaudisseren en verder moet je stil zijn en vertrouwen hebben. We zitten in de oppositie, maar worden ook vaak in die rol gedrukt. Bijvoorbeeld wanneer na kritische vragen door ons, door coalitiepartijen weer eens de tegenvraag wordt gesteld 'of wij de wethouder soms niet vertrouwen'. Daar gaat het natuurlijk niet om. Wij zitten er om hem te controleren."

Rien van der Velde (PvdA) vindt het kwalijk dat de ambtelijke organisatie lange tijd een te grote rol heeft gehad. Hij constateert dat er de laatste maanden onder waarnemend burgemeester Jan Westmaas wel iets in positieve zin is veranderd. Zo zijn er diverse onderwerpen waarbij de raad nu tijdig door de ambtelijke organisatie wordt betrokken.

Van der Velde sluit niet uit dat er een aanvullend raadsonderzoek moet komen om de gewenste verhoudingen tussen de ambtelijke organisatie, college en raad na te gaan.

ONS: zesde kritische rapport over rol raad
Berthoo Lammers (ONS Noordoostpolder) vindt het kwalijk dat er nu een zesde rapport van een rekenkamer ligt, waarin wordt geconstateerd dat de gemeenteraad te weinig zijn kaderstellende rol waarmaakt. Dat de ambtelijke organisatie binnen het gemeentehuis blijkbaar meer kan bepalen dan het college van B en W en de gemeenteraad, is een aantasting van de democratie, zegt Lammers. Er ligt voor burgemeester Westmaas en commissaris van de Koning Leen Verbeek een belangrijke taak om de verhoudingen in Noordoostpolder te normaliseren, zo stelt Lammers. Hij keert in juni na bijna een jaar afwezigheid wegens ziekte terug in de gemeenteraad.

D66 kan zich volledig vinden in de conclusies en aanbevelingen van het rapport. Wel vindt fractievoorzitter Wim van Wegen het 'te makkelijk' om het ambtelijke apparaat en het college de schuld volledig in de schoenen te schuiven. Ook de gemeenteraad zelf moet volgens hem eens goed in de spiegel kijken en zich realiseren dat de gemeenteraad als volksvertegenwoordiging het hoogste orgaan in een gemeente is. "Vaak is de houding van de raad te afwachtend en vooral volgend. We zouden veel meer onze kaderstellende en controlerende rol moeten pakken."

'Debat over rapport niet digitaal voeren'
Het rapport van de Rekenkamercommissie Noordoostpolder over de verhoudingen in het gemeentehuis kan niet in een digitale raadsvergadering worden afgehandeld. Dat vinden meerdere partijen in de gemeenteraad. Volgens onder meer de SP en ONS Noordoostpolder zijn de conclusies te stevig om deze vanwege de coronacrisis via internet te bespreken. Zij willen daarom een stevig debat, in de raadszaal. Ook de VVD geeft de voorkeur aan een debat in de raadzaal.

Bespreking van het rapport staat gepland in een digitale commissievergadering van 11 mei. Afhankelijk van of de coronamaatregelen worden versoepeld zou de raadsbehandeling in de raadzaal kunnen plaatsvinden, zo laat de griffie van de raad weten.

College wil niet voor camera reageren
Omroep Flevoland heeft ook burgemeester en wethouders benaderd voor een reactie. Maar het college wijst erop dat de rekenkamer het rapport in opdracht van de gemeenteraad heeft opgesteld en wil het laten bij een schriftelijke reactie die in het rapport is opgenomen. Ook Commissaris van de Koning zegt desgevraagd niet te willen reageren op de conclusies in het rapport.