omroep flevoland

Mag Meta, het moederbedrijf van Facebook, Instagram en WhatsApp, in Zeewolde zijn omstreden datacenter bouwen? Daarover beslist de gemeenteraad donderdagavond. Het oordeel komt twee jaar nadat de raadsleden voor het eerst geïnformeerd worden over de plannen.

In een overleg achter gesloten deuren op 19 december 2019 krijgt de gemeenteraad te horen dat een grote speler uit de VS, eentje van het formaat Google en Microsoft, z'n oog op Zeewolde heeft laten vallen voor de bouw van een hyperscale datacenter. Dat het om Facebook gaat wordt dan nog geheim gehouden.

Silicon Valley
Maar hoe komt een internationaal opererende grootmacht als Facebook in Zeewolde terecht? De eerste stappen zijn gezet in San Francisco en Silicon Valley, de thuisbasis van het bedrijf. Daar is ook het Netherlands Foreign Investment Agency actief. Een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken, dat als doel heeft buitenlandse bedrijven warm te laten lopen voor Nederland. Facebook meldt zich bij het agentschap met de wens voor een grote lap grond om zo in Europa haar aanwezigheid uit te breiden. Uiteindelijk komt Zeewolde in beeld.

Op 5 juni 2020, bij de start van de ruimtelijke procedure, treedt de gemeente voor het eerst naar buiten met de mededeling dat er een datacenter zal worden gebouwd op een 166 hectare groot terrein grenzend aan het bestaande bedrijventerrein Trekkersveld. De initiatiefnemer, een Amerikaans bedrijf dat voorlopig anoniem wil blijven, brengt volgens de gemeente Zeewolde werkgelegenheid naar het dorp, stelt zijn restwarmte gratis beschikbaar en investeert in de lokale gemeenschap middels 'community programmes'.

Kritische geluiden
De gemeente is enthousiast en gaat voortvarend aan de slag met de voorbereidingen, maar het duurt niet lang voordat de eerste kritische geluiden te horen zijn. Goede landbouwgrond wordt opgeofferd om ruim baan te maken voor een energieslurpende moloch, zeggen tegenstanders. Ook zijn er zorgen over het grondwater en de gevolgen van het lozen van koelwater in de Hoge Vaart. Kritische burgers verenigen zich in de Stichting Datatruc, die het datacenter met een petitie wil tegenhouden.

Bouwtekeningen van het datacenter deden in februari al vermoeden dat Facebook de geheime Amerikaan was: de constructie vertoonde sterke gelijkenissen met al bestaande datacenters van Facebook. Maar het duurt tot 24 november tot de bevestiging komt. Voorafgaand aan een persconferentie van de gemeente en provincie treedt Facebook naar buiten als de initiatiefnemer. Het bedrijf heeft een maand eerder een nieuwe naam aangenomen, Meta.

Meerdere organisaties tegen datacenter
Met de politieke besluitvorming in het vooruitzicht, laten steeds meer partijen hun stem over het datacenter horen. Klimaatactievoerders van Extinction Rebellion plakken posters op het gemeentehuis met de tekst: 'Big Tech in Zeewolde, Gemeenteraad: Doe het niet'. Ook 'bezet' de organisatie tijdelijk het gemeentehuis.

Boerenorganisatie LTO laat via een noodkreet van zich horen, waarin zij de gemeenteraad oproept een streep door het plan te zetten. Ook Natuurmonumenten schrijft een brief waarin zij stellen dat de impact van het datacenter zo groot is dat het om een besluit van de landelijke overheid vraagt. Burgercoöperatie Land van Ons heeft zich bij de gemeente gemeld om de voor het datacenter bestemde landbouwgrond te kopen voor duurzame landbouw.

Meerderheid lijkt vóór
De gemeenteraad discussieert op 1 december voor het eerst over het voorstel van het college van B&W dat de komst van Meta mogelijk moet maken. Alleen de driekoppige fractie van de ChristenUnie is fel tegen en dus tekent zich voorzichtig een meerderheid af voor het datacenter.

Een week later geeft ook Leefbaar Zeewolde (vijf zetels) aan grote moeite te hebben met de komst van Meta, maar dat betekent nog steeds dat een kleine meerderheid voor is. Hun definitieve oordeel vellen de 19 raadsleden op donderdag.

Als de gemeenteraad donderdagavond instemt, dan zijn er nog steeds enkele juridische drempels die genomen moeten worden. Zo moet het Rijksvastgoedbedrijf de grond nog verkopen.